Lon Godin en Helen Vergouwen
Openingstijden do t/m zo 13 juni t/m 11 juli
Opening van deze expositie door curator Masha van Vliet:
Helen ken ik persoonlijk omdat ik onlangs een tentoonstelling van haar werk heb samengesteld op de binnenplaats van het Stedelijk Museum Breda. Lon kende ik nog niet persoonlijk, maar haar werk wel. Ik weet nog goed dat ik het voor het eerst zag op Art Rotterdam, een beeldtaal die je niet snel vergeet.
Toen Helen bezig was met de voorbereiding van deze tentoonstelling, stuurde ze me op een gegeven moment een berichtje met de vraag eens mee te denken over de titel, want daar kwamen ze maar niet uit. Dit vind ik ook niet zo verwonderlijk, want het werk van Helen en Lon ligt in veel opzichten ver uit elkaar. Oke, ze werken beiden abstract en ze zijn beiden echte l’art-pour-l’art-kunstenaars. ‘Het werk stelt louter zichzelf voor’, zei Helen in een van onze eerste ontmoetingen. Ik durf wel te stellen dat dit ook voor het werk van Lon geldt. Maar daar houden op het eerste gezicht de overeenkomsten ook wel op.
Helen is een echte beeldhouwer. Hoewel ze op de kunstacademie in Breda begon met tekenen en schilderen, werd haar werk al snel ruimtelijk en kwam het steeds verder van de wand. Ze heeft zich altijd beperkt tot een sobere vormentaal van geometrische vormen en lijnen, waarbinnen ze steeds op zoek gaat naar nieuwe ruimtelijk composities. De composities ontstaan door variaties in tegenstellingen: verticaal en horizontaal, breed en smal, zwaar en licht, open en gesloten. Ook bestaan haar werken bij de gratie van dat wat er niet is. De lege ruimte speelt in haar werk net zo’n belangrijke rol als de vaste vorm.
Lon staat juist stevig in een schilderstraditie. Haar werk gaat over het schilderen zelf, over kleur, verfstreek, het gebaar, licht en donker, suggestie. Vrijwel altijd op een overweldigend formaat, waarin je volledig wordt opgezogen. Haar schilderijen roepen bij mij een zelfde soort ervaring op als het werk van Mark Rothko, een soort oneindige gekleurde ruimte waar je in wegzinkt. Het werk van Lon gaat naar mijn idee ook sterk over waarneming, dat wat er gebeurt als onze blik vertroebeld, de focus verliest, als je je ogen samenknijpt en de wereld alleen nog door je wimperharen ziet. Haar schilderijen hebben vaak iets weg van een bewogen foto of voorbijflitsende televisiebeelden. Niet verwonderlijk dat film en fotografie ook geliefde media van haar zijn.
Het werk van Lon gaat over beweging, snelheid, het vastleggen van een beeld dat we anders alleen in een vluchtig moment zouden ervaren. Daartegenover gaat het werk van Helen juist over verstilling, kalmte, concentratie en scherpte. Haar heldere geometrische vormen tekenen zich duidelijk af in de ruimte, met hun kenmerkende ruwe cortenstaalhuid, als een soort totems van de abstracte kunst.
Dus, vind maar eens een titel die hun beider werk samenvat. Er zijn heel wat titels voorbij gekomen. Het was het allemaal net niet. Na een paar dagen stuurde Helen mij een berichtje. We zijn eruit hoor, de titel wordt ‘Tantalizing Absence’…. ‘Prikkelende afwezigheid’…. Ik moest er even over nadenken, maar vind het een goed gekozen titel… Het Engelse woord ‘tantalizing’ komt van het griekse woord ‘Tantalos’, de naam van een personage uit de Griekse mythologie die, als straf voor zijn gulzigheid en misdragingen richting de goden, voor eeuwig wordt gekweld door het heerlijkste fruit en het koelste water, waar hij echter steeds net niet bij kan. Het welbekende gezegde tantaluskwelling komt daar vandaan. Het verleidelijke en prikkelende in het werk van Lon en Helen wordt veroorzaakt door juist datgene dat is weggelaten, de lege ruimte, de suggestie van iets waar je bijna bij kunt, maar wat je nooit kunt vatten. Volgens mij is juist de kern van veel goede beeldende kunst de afwezigheid van iets en Lon en Helen hebben dit goed begrepen. Dus laat je in deze tentoonstelling verleiden door het ongrijpbare, door de suggestie, door de leegte…
Uit het persbericht
Helen Vergouwen houdt zich bezig met abstract geometrisch werk. Daar ligt haar fascinatie.
Haar werk begint met een observatie, krabbel, lijn, vorm, restvorm, tussenvorm. Alles om haar heen kan tot inspiratie dienen. Het doel is altijd om tot een absoluut abstract resultaat te komen, om werken te maken die niet alleen de beschouwer maar ook haarzelf verwonderen. Vergouwen werkt heel instinctief. Met haar vormentaal en uitgangspunten probeert ze tot nieuwe onbekende werken te komen. Dat begint met gemaakte lijntekeningen die langzaam maar zeker veranderen tot een nieuw patroon, nieuwe schetsen die zij opnieuw uitwerkt om zo tot een juiste vorm, lijn, opening te komen. De ruimte tussen de lijnen, tussen de vormen maar soms ook de ruimte tussen de werken onderling zijn een belangrijk onderdeel van het werk. Een opening geeft toegang tot een volgende ruimte. De huid van het werk, de taal van de huid, de emotie van die huid speelt een belangrijke rol. Wat zij toont is ‘kracht en emotie’ door de ‘eenvoud van vormen, lijnen en huid’. Curator Mascha van Vliet die de tentoonstelling samenstelde die nu in 2021 te zien is in Stedelijk Museum Breda haalt Piet Augustijn aan die over het werk van Vergouwen zegt: ‘De vorm is vooral de drager van haar emoties’. Prachtig: ‘vormen als abstracties van emoties’! Helen zelf vat het samen als: ‘Uiteindelijk is het wat het is!’
Helen Vergouwen, 559, 2019, cortenstaal, 150x93x26cm, meer werken
Lon Godin maakt schilderijen, video’s en foto’s.
Uit haar kunst spreekt een fascinatie voor beweging, verandering en daarmee tijd. Haar beelden lijken niet op te houden bij de randen van het doek, maar zich in alle richtingen voort te zetten. Kleuren en structuren die in een zinderend ritme pulseren in een eigen universum, niet alleen in de films, maar bijna nog fascinerender in de foto’s en vooral in de schilderijen. “Ieder werk is een uitsnede van een immense denkbeeldige werkelijkheid,” zegt Godin. De toeschouwer ervaart die eindeloze continuïteit, waar het Godin om gaat, de constructie van een visuele werkelijkheid, een door haar geschapen ‘natuur’. Niet de natuur van aarde, water, lucht, vuur, maar, wat zij noemt, “De natuur als constante dynamische transformatie’. Dynamiek en transformatie op het platte canvas! Schilderen is de basis van haar werk. Godin zegt: ‘Het schilderij geeft de mogelijkheid om me aan de natuurwetten te onttrekken.’ Het vlakke canvas geeft haar die onmetelijke ruimte waarin de tijd stilstaat en toch beweging gesuggereerd wordt. De schilderijen maakt zij haast zonder uitzondering in één ononderbroken sessie, ook al duurt dat 14 uur, of soms langer. Het schilderen begint met een kleine vooropgezette reeks handelingen die al snel uitloopt in een vorm van improvisatie. In dat proces verlegt Godin haar grenzen door toeval en intuïtie toe te laten. Naar aanleiding van de tentoonstelling ‘Traces’ in Het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch in 2014 schrijft Sandra Smets: ‘Zo duwt Godin voorbij het alledaagse en anekdotische naar iets wat fundamenteler is dan de waan van de dag.’
