Een ontmoeting tussen Louise te Poele, Anya Janssen en Amos Mulder.

(Titel: vrij naar Crosby, Stills, Nash & Young, Woodstock 1970)

Installatie foto’s

Openingstoespraak Anne Mie Emons, galerie O-68
Welkom op de nieuwe expositie van O-68:
We are stardust, we are golden, and we long to return to the garden.

 
Anya Janssen, Louise te Poele en Amos Mulder kozen deze titel voor hun tentoonstelling, vrij naar Joni Mitchell’s lied, bekend door Crosby, Stills, Nash & Young, Woodstock 1970.
 
Ik lees de Nederlandse vertaling van dit liedje voor en voel me weer in 1970
 
Joni Mitchell — WOODSTOCK
Ik kwam een kind van God tegen
Hij liep langs de weg
En ik vroeg hem, waar ga je heen
En dit vertelde hij me
Ik ga naar de boerderij van Yasgur
Ik ga meedoen in een rock-‘n-rollband
Ik ga kamperen op het land
Ik ga proberen mijn ziel vrij te krijgen
We zijn sterrenstof
We zijn van goud
En we moeten onszelf zien te redden
Terug naar de tuin
 
Kan ik dan naast je lopen
Ik ben hier gekomen om de smog te verliezen
En ik voel me een radertje in iets dat draait
Nou misschien is het gewoon de tijd van het jaar
Of misschien is het de tijd van de mens
En ik weet niet wie ik ben
Maar je weet dat het leven is om te leren
We zijn sterrenstof
We zijn van goud
En we moeten onszelf zien te redden
Terug naar de tuin
 
Tegen de tijd dat we bij Woodstock
Waren, waren we met een half miljoen
En overal was er gezang en feest
En ik droomde dat ik de bommenwerpers zag
Vliegen met een jachtgeweer in de lucht
En ze veranderden in vlinders
Boven onze natie
We zijn sterrenstof
Miljard jaar oude koolstof
We zijn van goud
Gevangen in een duivels koopje
En we moeten onszelf
terug naar de tuin zien te krijgen
 

Nog steeds een heel relevante tekst.

We are stardust, we are golden, and we long to return to the garden.
Willen deze kunstenaars dat laten zien?
Dat we sterrenstof zijn? Dat zij horen bij de gouden groep? Dat we allemaal van dezelfde ‘miljard jaar oude koolstof zijn’? En de taak hebben terug te keren naar de hof van Eden?
 
Wat een onstuimige missie, nog steeds, nu nog meer dan toen, in 1970: onze aarde herstellen als tuin.
 
Dragen ze daar impliciet aan bij door de toeschouwer de pure mens te tonen, de schoonheid van planten en onze activiteiten. Zijn ze wereldverbeteraars zonder dat expliciet te melden?
 
Laten we eens kijken?
 

ANYA

Ze maakt schilderijen, olieverf op doek, en ook tekeningen. Wat zien we?
Ik beperk me nu tot de portretten van haar leerlingen, kunstenaars in spe. Anya is sinds 2004 docent aan ARTEZ hogeschool voor de kunsten in Arnhem.
Technisch heel erg goed. Wat een schilder!
Qua onderwerp zo robuust. Wat een durfal!
Qua concept, inhoud, uitstraling. Wat een diepte in de psyche van de geportretteerde persoon! Portretten die meerdere foto’s tegelijk zijn, met actie. Het lijken stille beelden uit een lopende film
Dit zijn beelden die meer vertellen dan in woorden te benoemen is. Het zijn verhalen over de geschiedenis en tegelijk ook de toekomst van deze jonge mensen met hun karakteristieke eigenschappen.
Ik zie dat de kunstenaar bezorgd is over die toekomst, maar zeker ook optimistisch. De boodschap voor mij is: ‘ze gaan het redden, we gaan het redden, mensen gaan het redden. Anya zegt het!
 

LOUISE

Louise is een leerling van Anya. Ze kwamen hier als meester-gezel, maar ook als vriendinnen.
Laten we weer kijken. Wat zien we?
Zijn het schilderijen? Zijn het foto’s? Eigenlijk geen van beide. Het start wel met foto’s, geënsceneerde foto’s, maar dan begint het maakproces pas. Na het fotograferen zet de kunstenaar de foto’s over naar haar computer. Met een digitale pen tekent ze over die foto’s heen. Digitaal kleurt ze de foto’s, versterkt contrasten en tekent er iets bij. Dus wat krijg je dan? Een digitale schildering.
Louise speelt daarbij met licht, en kleur, maar ook met betekenis. Ze koppelt voorwerpen aan verhalen. 
Technisch heel goed. Wat een schilder, zou ik bijna zeggen, digitaal schilderen met als inspiratie een foto.
Qua onderwerp: heel dicht bij haarzelf: de dingen die ze tegenkomt, maar niet zomaar dingen, dingen met een menselijk verhaal
Dat is het concept: de dingen om je heen laten spreken.
 

AMOS

Anya en Louise hebben mij gevraagd om Amos Mulder uit te nodigen om samen met hen te exposeren. Het werk van Amos Mulder wordt getoond op nationale en internationale filmfestivals. Het is een ontdekkingstocht door de werkelijkheid. Inderdaad de werkelijkheid van het sterrenstof waar alles uit bestaat, inclusief wij mensen zelf. Het startpunt kan van alles zijn: een gevonden tekst-, beeld- of audiofragment. Hij werkt op snijvlak tussen film, videokunst, fotografe, essay en poëzie.’
Laten we weer kijken. Wat zien we?
Filmbeelden en geluidseffecten krijgen een mythische lading, waardoor een ritmisch geheel ontstaat duidelijk gebaseerd op een mengsel van rationele uitgangspunten, maar nieuwe betekenis wordt gecreëerd. Amos geeft de werkelijkheid een poetische betekenis. In zijn onderzoek naar de aard van de werkelijkheid zit Amos in zijn werk het dichtst van deze 3 kunstenaars bij het eerste deel van de titel

‘We are stardust’

Alles sterrenstof, dat is de aard van de werkelijkheid. We zijn een met de rest van de levende en niet levende natuur. En moeten daar respect voor opbrengen. Zijn werken getiteld ‘Stardust’ zijn uit 2018/2019. Qua idee doen ze me ook denken aan de vorige tentoonstelling hier van Ad Gerritsen, die zich liet inspireren door de randen van de maatschappij: in iedereen zit wel een misdadiger. De ander, dat is ook sterrenstof.

‘We are golden’

We zijn als mensen bijzonder, we zijn in de song van Mitchel als ‘jongeren’ bijzonder, dat zie ik het meest bij Anya. De breekbaarheid, de intensiteit, maar vooral ook het optimisme dat uit de schilderijen van haar leerlingen spreekt.
 

“We long to return to the garden’

Dat zie ik vooral bij Louise. Ze schreeuwt het bijna uit, ik bedoel haar werken: kijk toch hoe mooi de natuur is, kijk toch hoe prachtig het is wat wij mensen maken. Dat mogen we niet verliezen!

Dit is mijn perceptie van deze tentoonstelling en ik ga steeds weer terug naar wat we als jongeren van de jaren 70 wilden bereiken en wat niet echt gelukt is, niet kon lukken, omdat het maar een deel van de jongeren was die naar de boerderij van Yasgur ging, bij wijze van spreken. Ik raad iedereen aan vooral zelf te kijken en te ontdekken, want daar is kunst voor.

Over de kunstenaars

De schilderijen van Anya Janssen (1962) doen denken aan film stills:

Ze lijken betekenisvolle fragmenten uit een onbestemd maar toch vertrouwd voorkomend verhaal waarvan de plot ongewis blijft. Haar protagonisten, vaak afgebeeld in sprookjesachtige, surreële settings, zijn zo minutieus gekarakteriseerd dat je denkt ze te herkennen, maar hun identiteit blijft even ambigu als het drama waarin ze figureren. Het is Janssen niet te doen om het vastleggen van een voorbijgaand moment, maar om te raken aan de onkenbare wereld die schuilgaat achter het zintuiglijk waarneembare.  Een werkelijkheid waarin goed en kwaad, bloei en verval, heden en verleden geen tegenstellingen zijn maar manifestaties van één en hetzelfde.
 

Louise te Poele (1984) won in 2019 de Arnhemse Cultuurprijs

en haar werk wordt internationaal geëxposeerd. Haar nieuwsgierigheid waarbij ze steeds iets wil uitvinden, maar ook situaties, waarin iets wat in eerste instantie onmogelijk leek toch lijkt te kunnen, stuurt haar voortdurend naar nieuwe verten. Maar alles van tevoren precies uitstippelen heeft voor haar geen zin. Elk werk is ook een instinctieve en associatieve ontdekkingstocht: “Ik zie iets voor me, en dan denk ik: hoe kom ik daar? ” Ze experimenteert uren met voorwerpen en belichting in de studio: “Ik moet het letterlijk in mijn vingers krijgen. Het zit hem uiteindelijk in de verfijning.” 
 

Het werk van Amos Mulder (1982) is een surrealistische ontdekkingstocht door de jungle van de werkelijkheid.

Hij onderzoekt haar nuances en schijnbare tegenstrijdigheden, geïnspireerd door mythische verhalen, kunst, wetenschap en filosofie, en speurt daarbij naar verbindingen tussen die verschillende invalshoeken. Het doel is niet het vinden van een nieuw dogma of definitief antwoord, maar het creëren van momenten van onverwachte harmonie of dissonantie die een stimulans of aanknopingspunt kunnen vormen om verder te denken en te dromen. Vaak startend vanuit een gevonden tekst-, beeld- of audiofragment ontstaan in een associatief proces doorkijkjes naar parallelle universa met hun eigen wetten en regels, maar ook connecties met onze wereld en werkelijkheid. Deze universa vinden hun weg in diverse uitingsvormen, van collage tot video, animatie en installatie.